KARAL HUKUK BÜROSU OLARAK Olağanüstü durum ve pek önemli sebeple hakimin evlenmeye izin vermesi ila ilgili makaleyi bilgilendirme amacıyla sunuyoruz.

І.  AİLE VE EVLENME KAVRAMI

"Aile, insanın tabii olarak içinde yaşama ihtiyacı duyduğu ilk topluluk türüdür. Toplumsal olgu ve kurumların her biri gibi aile de zaman içinde değişip gelişmiştir".  Aile kavramını tanımlayacak olur isek, evlilik ve kan bağına dayanan, karı, koca, çocuklar, kardeşler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum içindeki en küçük birliktir. 
Evliliğin hukuki niteliği dendiğinde, bir taraftan karı koca ve çocuklardan oluşan bir topluluğu bir arada tutmaya yarayan hükümleri ve bu beraberliğin oluşturduğu hukuki durum (evlilik hali) diğer taraftan beraberliği kurmak için girişilen hukuki işlemi (evlenme) bir arada düşünüyoruz. Nasıl sözleşme denildiğinde hem sözleşmenin kurulmasını hem de sözleşmenin tarafları arasındaki hukuki ilişki ifade ediliyorsa, evlilik denildiği zamanda hem bunun kuruluş işlemi olan evlenmeyi hem de bu yoldan kurulan beraberliği (aile) birlikte ifade edilmiş olur. 
EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR

Medeni Kanunumuz, evlenmenin kurulmasını bazı şartlara bağlamıştır. Bu şartlardan birinin dahi eksik olması durumunda, evliliğin meydana gelmesini engeller.
Evlenme, karşı cinsten iki kişinin (kadınla erkeğin) iradelerinin tam ve sürekli bir yaşam ortaklığı kurmak üzere, hukukun aradığı koşullara uygun olarak birleşmesi halidir. İşte yasada belirlenmiş bulunan bu koşulların bir bölümü nitelikler yüzünden "maddesel (maddi)" ve "biçimsel (şekli)" öğelere ilişkindir.
Çalışmanın önemle üzerinde duracağım husus "Olağanüstü Evlenme Yaşı" la ilgili olan Yargıtay’ın 1935 tarihli İçtihadı Birleştirme kararı ile ilgili olacağından dolayı, "sadece evlenmenin maddi şartları üzerinde durulacaktır". Olağanüstü sebep, hâkim tarafından takdir, evlenmeye izin verme, gebelik durumu ile ilgili konularda daha kapsamlı ve ayrıntılara dayalı olan açıklamalar yer alacaktır.
A- EVLENME EHLİYETİ

Evlenme ehliyeti, Medeni Kanunda genel hak ehliyetinden ayrı olarak düzenlenmiştir.
Bu bağlamda yeni Medeni Kanun’ da olağan evlenme yaşı erkek ve kadın için aynı olmak üzere " yaş itibariyle tamamlanmış olan 17 yaştır".
1) Ayırt Etme Gücü

Evlenecek olan kimselerin ayırt etme gücüne (eski ifade ile temyiz kudretine) sahip olmaları şarttır. Nitekim bu durumu, MK.m.125 "ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez" demek suretiyle bunu açıkça ifade etmektedir.  Bu bağlamda evlenme yaşına gelmiş olma, tek başına evlenebilmek için yeterli değildir. Bunun yanı sıra MK.m.125 "ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez" hükmü evlenmenin ikinci şartı olarak ayırt etme gücüne sahip olmayı aramıştır.  Nitekim bu husus yeni MK. açısından son derece yerindedir.
2) Evlenme Yaşı
Evlenmek için en az bir yaş sınırı koymak gayet normaldir. Nitekim birçok yabancı hukuk sistemleri evlenme yaşını önceden saptamışlardır. Bu kimse önceden saptanmış olan bu yaşı doldurmadıkça, ayırt etme gücüne sahip olsa dahi evlenemeyecektir.
Evlenme yaşını da kendi içerisinde olağan evlenme yaşı ve olağan evlenme yaşı ve olağanüstü evlenme yaşı olarak ayrı incelemek daha yerinde olacaktır.
a) Olağan Evlenme Yaşı
Medeni Kanunun 124 üncü maddesine göre "erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez Ancak şunu hemen belirtmekte yarar vardır, burada kanun koyucunun kastetmek istediği evlenme yaşı onyedi yaşın tamamlanması, onsekizinci yaştan gün almakla olur. Bir şahsın doğum gününü karşılayan onsekizinci yaş gününde onyedi yaşını tamamlamış olacaktır.
b) Olağanüstü Evlenme Yaşı
 Burada, bir kimse genel olarak evlenmek için ergin sayılmamakta, belirli bir kimse ile evlenmesi için, istisna en mahkemece izin verilmektedir. Diğer bir deyişle ifade edecek olur isek mahkeme, ancak talepte bulunan kişinin belirlediği bir kimse ile evlenmeye izin verilmektedir.
Olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin bulunması" hususunun hâkim, bizzat kendisi takdir edecektir.   Burada önemle üzerinde durulması gereken bir diğer önemli nokta ise " Olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin bulunması" hususunun hâkim, bizzat kendisi takdir edecektir.  Uygulamaya baktığımız zaman, daha çok kadının evlilik dışında gebe kalması durumunda hâkimin evlenmeye izin verdiği görülmektedir. Nitekim bu karar bir içtihadı birleştirme kararıdır.  Ancak pek önemli sebep ve olağanüstü durum sadece bundan ibaret demek değildir. Bu husus da başka örnekler verecek olur isek, nişanlılardan birinin ölüm tehlikesi içinde olması,  kadının ana ve babasını kaybetmiş olması, kızın kaçırılmış ve ırzına geçilmiş olması,  karı koca gibi yaşama,  seksüel nevrasteni hastalığı , küçük kızın baştan çıkarılması, küçük kızın kimsesiz olması , kadının kimsesiz ve yoksul olması ve evlenme ile bu durumdan kurtulacak bulunması, kızın daha erken yaşta evlenmeyi kabul eden bir ülkeye gelin gitmesi *, Kadın kötü şartlar altında yaşaması ve aşırı derecede çalıştırılması (Weiss N. 423), kadın evlendiği takdir de anasına bakma imkân’ı bulacaktır (ZStB 16, 277) .
"Ancak yukarıda saymış olduğumuz sebepler her maddi olay karşısında farklı sonuçlar verebilecektir. Başka bir deyişle, bunların her zaman olağanüstü bir durum ve pek önemli sebep sayılması zorunlu değildir. Bunu hâkim takdir edecektir. Örneğin, kadının gebe kalmış olması halinde bile hâkim, küçük yaşta yapılacak olan evliliğin sakıncalı olduğunu görürse, izni vermeyebilir".

 1 Dural/Öğüz/Gümüş, Aile Hukuku, İstanbul: Filiz Kitapevi, 2005, s.1.
2 Türkçe Sözlük."Aile", Türk Dil Kurumu, 1998.
3 Köteli, s.21.
4 Zevkliler/Havutçu s.222.
5 Dural/Öğüz/Gümüş s.51.
6 Akıntürk, s.56.
7 Dural/Öğüz/Gümüş, s.54.
8 Dural/Gümüş/Öğüz, s.52.
9 Yasal temsilcinin izin verilmesinin de belirli bir evlenme için olacağına ilişkin bkz. BGE 67 II І. (Aktaran: Dural/Öğüz/Gümüş, Aile Hukuku, İstanbul: Filiz Kitapevi, s.53).
10 Dural/Öğüz/Gümüş, s.53.
11 Dural/Öğüz/Gümüş, s.53.
12 İBK 7.6.1935, 103/15.
13 Dural/Öğüz/Gümüş, s.53.
14 Hasan Özkan, Açıklamalı – İçtihatlı Aile Hukuku Davaları ve Tatbikatı, 1.Basım, İstanbul: Legal Yayıncılık, 2004, s.97.
15Zevkliler/Havutçu, s.224.
*İsviçreli bir kız evlenme yaşının daha aşağı olduğu bir memlekete gelin gitmektedir, ZStB 17, 419. (Aktaran: Tahir Çağa, İsviçre
16 Çağa, s.54.
17 Dural/Öğüz/Gümüş, s.53.