Karal Hukuk Bürosu olarak Kamulaştırma (istimlak) Davaları ile ilgili hazırladığımız makaleyi bilgilendirme amaçlı sunuyoruz.

Kamulaştırma, devletin kamu kurum ve kuruluşlarının, vatandaşların özel mülkiyet hakkına rızası dışında el koymasıdır.

Genelde 3 şekilde uygulanmaktadır;

• Kamulaştırma veya Acele Kamulaştırma
• Kamulaştırmasız el atma
• İmar uygulaması ve sonucu bedele dönüştürme.

• KAMULAŞTIRMA : Kamulaştırma Kanunu 24/04/2001 tarihinde değişmiştir. Bu değişiklik sonucunda en önemli husus, eski kanundan farklı olarak kamulaştırmayı yapan kurum tarafından, öncelikle mülkiyet sahibine 8.madde gereğince anlaşma yapılması amacıyla, Kamulaştırma Takdir komisyonunun belirlediği kamulaştırma bedelinin teklif edilmesidir. Bu anlaşmayı mal sahibi kabul ederse kamulaştırma anlaşma tutanağı düzenlenip imzalanarak, tapu da tapu devri yapılmasından sonra kişiye parası ödenmektedir.Bundan sonra mal sahibinin dava açma hakkı bulunmamaktadır. 
• Anlaşma kabul edilmez ise kamulaştırmayı yapan kurum kendi tespit ettiği bedelde dahil olmak üzere, mal sahibine hiçbir ödeme yapmamaktadır. Anlaşma olmaması halinde kamulaştırmayı yapan kurum mal sahibi adına para yatırmamakta, kendisi dava açarak, Mahkemeden kamulaştırılacak yerin bedelinin tespitini ve taşınmazın kendi adına tescilini istemektedir.Bu konudaki en büyük yanılgı; mal sahibi vatandaşlarımızın eski kamulaştırma kanunundaki gibi kurumun kendi tespit ettiği parayı hesaplarına yatırdıktan sonra kendisinin bedel arttırma davasını açacağını sanmasıdır. Oysaki yeni kanun bu konuyu tamamen ortadan kaldırmıştır. 
• Mal sahibi olan kişi bu kamulaştırma davasında davalı konumunda olup hakkını aramalı ve yerinin mevcut durumu ve değeri konusundaki delillerini mahkemeye ibraz etmelidir. Tarafların tüm delilleri toplandıktan sonra taşınmazın olduğu yerde çoğunlukla 1 veya 2 kez, istisnai olarak 3 kez, ayrı ayrı keşifler yapılmakta, keşifler sonucu alınan bilirkişi raporlarını değerlendiren Mahkeme Hakimince taşınmazın varsa üzerindeki yapı, ağaç, duvar, vs. ve ekilen ürün ve yetişen mahsullerle, tüm muhtesatın değeri tespit edilmekte, iş bu bedel kamulaştırmayı yapan davacı idare tarafından bankaya bloke edildiğinde, Mahkeme bloke edilen paranın mal sahibine ödenmesine ve tapunun idari kurum adına tesciline karar vermektedir. Mal sahibini ve kamulaştırmayı yapan idarenin Mahkemece takdir edilen bedele karşı temyiz yolu ile itiraz hakları vardır.
   
• ACELE KAMULAŞTIRMA : Aciliyetine gerek duyulan durumlarda 2942 sayılı Kanunun 27 .maddesine göre Bakanlar Kurulu Kararı ile alınan olaganüstü bir kamulaştırma yoludur. Bu şekilde kamulaştırma yapan kurumlar tebligat, uzlaşma, duruşmaların ve keşiflerin yapılması suretiyle zaman alan 10. maddedeki usullerin uygulanmasından önce Mahkemeye başvururak kamulaştırma yapılacak yerin bedelinin acil şekilde keşif yapılarak belirlenmesini talep etmektedir. Bilirkişlerce  belirlenen bu bedel Mahkeme tarafından  belirtilen Bankaya bloke edildiğinde Mahkeme tarafından kamulaştırma talep edilen yere ilgili Kurum tarafından el konmasına ve yatırılan paranın mal sahibine ödenmesine karar verilmektedir. Mülk sahibinin bu kararın kendisine tebliği ile durumdan haberdar olması mümkün olmaktadır. 
  
  
• KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA : Kamu kurumunu kamulaştırma yapmadan özel mülkiye tabi yerlere kişilerin rızası olmadan el koymasıdır. Bu durumda ise idari kuruma bu yasal olmayan işlem nedeniyle ecrimisil ile birlikte, meni müdahale davası açılabilir veya el konulan yerin bedelinin ödenmesi amacıyla mahkemeye mal sahibi tarafından kamulaştırmasız el atma davası açılabilir.
  
  
• İMAR UYGULAMASI YAPILMASI : Bu yolla kamu kurumları özellikle belediyeler, özel mülkiyete tabii gayrimenkullerde tasarruf haklarını kullanarak arsalarda birleştirmeler veya kişinin maliki olduğu yer dışında başka bir alana yerini kaydırarak düzenlemeler yapmakta, ayrıca kanuni hakları olan sınırlı orandaki bedelsiz aldıkları m2 miktarları (düzenleme ortaklık payı) hariç, taşınmazın yüzölçümünden daha fazla yer almaktadırlar.
  Mağdur olan mal sahipleri bu imar uygulaması işlemlerine ve bedele dönüştürme denilen kamulaştırmalara karşı davalar açılarak yapılan uygulamanın iptalini İdare Mahkemelerinden, taşınmazdan fazladan alınan m2. miktarlarının bedellerinin tahsilini Asliye Hukuk Mahkemelerinden talep edilebilirler.